Hoogbegaafd = hoogsensitief!

Zintuigelijk hoogsensitief
Veel hoogsensitieve personen zijn gevoelig voor zintuiglijke prikkels. Denk daarbij aan harde of vreemde geluiden, fel licht of knipperende lichten, structuren van voedsel in de mond, labeltjes en naadjes van kleding op de huid en volle geuren.
Hoogsensitieve kinderen krijgen vaak te horen van anderen dat ze zich niet zo moeten aanstellen. Het is voor een niet-hoogsensitief persoon moeilijk voor te stellen hoe een naadje, een voor hen normaal geluid of een knipperende tl-lamp storend kan zijn voor een hoogsensitief persoon. Door een hoogsensitief persoon worden deze externe prikkels veel intenser beleefd. Hoogsensitieve personen nemen alle prikkels in hun omgeving waar, kunnen zich daar moeilijk voor afsluiten. Een hoogsensitief kind stelt zich niet aan. Het ervaart werkelijk die intense pijn bij een schaafwond, of het akelige gevoel in de mond bij draadjesvlees. Door ze hier niet in te kennen, ga je voorbij aan wie  het kind is en wat het nodig heeft. Erken de ervaring en beleving van het kind en ga samen kijken hoe het hiermee om kan gaan, zodat het niet elke keer een 'drama' hoeft te zijn.

Emoties en hoogsensitiviteit

Emotioneel hoogsensitieve kinderen (en volwassenen) ervaren emoties en gevoelens vele malen intenser dan een niet-hoogsensitief persoon. Blijdschap is extase, boosheid is woede, verdriet is intens drama en angst is paniek. Ook hierin stelt het hoogsensitieve kind zich niet aan. Lang en intens huilen is voor deze kinderen heel normaal. Ze ervaren spanning en het is een natuurlijke reactie van het brein/lichaam om deze weg te laten vloeien met tranen. Erken ze hierin. Benoem hun verdriet, angst of woede en geef aan dat het er mag zijn. 'Ik zie dat je heel boos bent' of 'volgens mij doet het heel veel pijn' zijn erkennende uitspraken die je als opvoeder kunt doen. Het is heel belangrijk om het kind bij zijn of haar eigen gevoel te laten mogen blijven. Het mag er zijn. En ja, het mag ook begrensd worden. 'Je mag boos zijn, maar je doet anderen en jezelf geen pijn', is bijvoorbeeld zo'n begrenzing. 'Je mag verdrietig zijn en huilen, maar je hoeft geen toneelspel ervan te maken' is een ander voorbeeld.

Empathie

Veel hoogsensitieve personen hebben een hoog inlevingsvermogen. Zij voelen de stemming van de ander aan en weten soms eerder dan de ander wat er aan de hand is. Het kan ook voorkomen dat zij zichzelf ineens verdrietig voelen, maar niet weten hoe dat kan. Dan kunnen ze een emotie van iemand anders opgepikt hebben. Het is de kunst om kinderen van jongs af aan te leren, zich bij hun eigen gevoelens te houden. Ook is het van belang dat ze niet vanuit het empatisch voelen, onbewust voor de ander gaan zorgen. Psycho-educatie is hierin heel belangrijk: het kind leert welke gevoelens en emoties van zichzelf zijn en welke van de ander. Dit is nog best ingewikkeld. Maar pas als een kind zich bewust is dat het gevoelens of emoties van een ander overneemt, kan het er ook voor kiezen om zich niet door deze emoties te laten meeslepen. Of een bewuste keuze maken om de ander wel of niet te helpen.

Wat hebben hoogsensitieve kinderen nodig?

Hoogsensitieve kinderen hebben een groot rechtvaardigheidsgevoel. Zij vinden eerlijkheid heel belangrijk. Ze hebben grote problemen met bijvoorbeeld een scheidsrechter die volgens hen een verkeerde beslissing neemt. Maar ook als zij net een kleiner stukje chocola krijgen dan hun broertje of zusje, of als er in de klas iemand gepest wordt.
Voor hoogsensitieve kinderen is het heel fijn als er duidelijke regels zijn, die ook gehanteerd worden. Afwijken van de regel kan wel, maar daar is wel uitleg bij nodig waarom er dan afgeweken wordt.
Gezien de intense beleving van prikkels om hen heen, ligt het voor de hand dat hoogsensitieve kinderen rust nodig hebben. Ze hebben een ruimte nodig waar zij zich terug kunnen trekken, maar ook in de planning van de dag is het belangrijk om rustmomenten in te plannen.
Last but not least: hoogsensitieve kinderen hebben het nodig dat de ander echt is, authentiek. Een hoogsensitief kind prikt er direct doorheen als een ander hen maar wat op de mouw spelt. Als je zegt dat het goed gaat, terwijl het kind gewoon voelt en ziet dat je bijvoorbeeld verdrietig bent. Of als je 'streng' speelt.

Hoogsensitief opvoeden

Het vraagt nogal wat van ouders om de opvoeding van een hoogsenstief kind in goede banen te leiden. Zeker als de ouders ook hoogsensitief zijn. Als je als ouder zelf overprikkeld bent, lukt het niet je overprikkelde kind te helpen om tot rust te komen. Je doet er dan goed aan even zelf een time-out te nemen om rustig te worden, even naar een andere ruimte te gaan. Ben je zelf weer rustig? Dan kan je weer in contact treden met je kind. Dat is prima uit te leggen aan je kind, die begrijpt heel goed dat jij overprikkeld bent.
Plan ook gedurende de dag voldoende rustmomenten in. Na een moment van veel prikkels, hebben ze echt even een prikkelarme omgeving nodig om weer bij te komen en op te laden. Plan dus niet een museumbezoek, een lunch en een verjaardag op één dag. En zorg voor een rustmomentje als ze uit school komen. Geef je kind een plek in huis, waar het even kan opladen en alleen kan zijn. Dit kan prima de eigen slaapkamer zijn. Even een boekje lezen, wat tekenen... maar net waar jouw kind rustig van wordt.
Je kunt het als ouder natuurlijk nooit 100% perfect doen, accepteer dat en geef je kind het goede voorbeeld door ook bij jouw eigen gevoelens en emoties te blijven, jezelf te zien en te erkennen. Je mag er als ouder af en toe ook 'doorheen zitten'. Het is niet erg als je kind jou ziet huilen, of als je even echt heel boos wordt. Als je het daarna ook nog maar bespreekbaar maakt. Er samen met je kind over kunt praten en de gevoelens die jullie beiden hebben, bespreekt en benoemt.

Hoogsensitieve leerling in de klas

Een hoogsensitieve leerling heeft een leerkracht nodig die echt is. Die eerlijk en open is en geen rol speelt. Zodra je als leerkracht een masker opzet, zal de hoogsensitieve leerling weinig van je aannemen. Wees eerlijk in hoe je je voelt, en waar jouw grenzen liggen. Zorg ervoor dat de hoogsenstieve leerling zich gezien en erkend voelt door jou, maak contact.
Hanteer de regels die er zijn in de klas consequent. De hoogsensitieve leerling zal jou en medeleerlingen er herhaaldelijk op wijzen als het niet volgens de regels gaat. Leg uit wanneer je afwijkt van de regels en waarom.
Geef de hoogsensitieve leerling een plekje waar het geen/nauwelijks prikkels van achter zich kan krijgen. Het liefst dus achteraan in een hoek. Zo heeft de leerling overzicht en rust. Een flexibel tafelscherm kan helpend zijn (geen permanente, want een hoogsensitief persoon heeft veel behoefte aan contact!) of een koptelefoon voor het dimmen van het geluid.

Heb je na het lezen van dit artikel nog vragen, of behoefte aan ondersteuning?
Neem dan contact met me op of plaats een reactie, ik help je graag!