Wat hebben een IQ-test en een thermometer met elkaar te maken?
Ogenschijnlijk niets. Met een IQ-test meet je de intelligentie van een persoon en met een thermometer meet je de temperatuur van een persoon of de buitenlucht. Als je een hogere lichaamstemperatuur hebt, zegt dit niets over de hoogte van je intelligentieniveau.
En toch kunnen we deze twee naast elkaar leggen.
Thermometer
Een thermometer is een meetinstrument die nauwkeurig de temperatuur in een binnen- of buitenruimte meet. Is de gemeten temperatuur dan een absolute waarheid? Blijft deze temperatuur stabiel binnen één minuut, binnen een dag, een jaar? Nee.
En is de gemeten temperatuur op dat moment een waarheid? Hoe absoluut is de gemeten temperatuur? We gaan uit van een goede thermometer die goed afgesteld is en door weersdeskundigen gebruikt wordt. Stel dat die thermometer 15 °C aangeeft. Is dit dan een absolute waarheid?
Is dit in de schaduw of in de zon? In de wind of op een beschutte plek? Tegen een warme muur of midden in de lucht? Op welke hoogte? Wat zegt deze gemeten temperatuur ons? Komt deze gemeten temperatuur overeen met de gevoelstemperatuur?
Het mag uit bovenstaand voorbeeld duidelijk zijn, dat zelfs het meest geavanceerde meetinstrument niet een absoluut gemeten waarde kan geven, die als een ultieme waarheid kan gelden.
IQ-test
Terug naar de IQ-test. Dit is een meetinstrument die nauwkeurig het intelligentiequotiënt van een persoon meet. Is de gemeten IQ-score dan een absolute waarheid? Blijft deze score stabiel binnen één minuut, binnen een dag, een jaar?
Zo stellig als ik bij temperatuur aangaf dat dit natuurlijk niet zo is, merk ik dat ik hier even haper. Natúúrlijk is de gemeten score geen vaststaand feit en geen absolute waarheid. Dat weten we allemaal best.
Er staat niet voor niets in een verslag dat de gemeten IQ-score het resultaat van een momentopname is. En we geven intervalscores, omdat we inmiddels beseffen dat we nooit precíes het werkelijke, absolute, intelligentiequotiënt van een persoon kunnen meten.
Zoals het met het meten van temperatuur gaat, zo gaat het ook met intelligentie. Waar is de test uitgevoerd? Was er een klik met de tester? Was de persoon fit of had deze slecht geslapen? Zit de geteste persoon lekker in zijn of haar vel of zijn er problemen? Al deze factoren (en meer) spelen mee bij de afname van een test.
Maar waarom dan mijn hapering?
Omdat in de praktijk nogal eens ‘aan de haal’ gegaan wordt met een testuitslag. De behaalde IQ-score lijkt een absolute waarheid te worden, waar het in feite een indicatie is. Een stukje informatie dat aangevuld moet worden met informatie uit andere bronnen.
Zoals met de temperatuur is het ook hier belangrijk om te weten in welke situatie er gemeten wordt. Welke factoren er nog meer meespelen.
Ik hoor nog steeds dat er scholen zijn die alleen kinderen in de plusklas of op voltijds hoogbegaafdenonderwijs toelaten die op een IQ-test 130 of hoger scoren. Pijnlijk. Want soms heeft juist dat onderpresterende hoogbegaafde kind met een IQ-score van 116 die plusklas of dat passende onderwijs véél harder nodig.
Een temperatuur van 15 °C is in januari in Nederland hoog (warm). Diezelfde temperatuur is in Nederland in augustus laag (koud). De gemeten score zegt weinig als je de context niet meeneemt in je overwegingen en je oordeel.
Hulpmiddel
Een meetinstrument, zoals de thermometer en een IQ-test, is een hulpmiddel. Een middel om meer inzicht te verwerven in respectievelijk de temperatuur en het intelligentieniveau van een persoon. Geen in steen gebeitelde waarheid.
Laten we een IQ-test als zodanig inzetten en gebruiken. Laten we het gemeten IQ zien als een onderdeel van het grote geheel. Een stukje van de puzzel.
Zo hebben een thermometer en een IQ-test toch meer met elkaar gemeen dan je dacht 😉
-met dank aan G.G. voor de inspiratie-
Reactie plaatsen
Reacties